Κατηγορίες

ΥΠΕΡΤΑΣΗ

Posted by microcheck microcheck 22/10/2015 1 Comment(s) ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ,ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ,

Είναι η αύξηση της αρτηριακής πίεσης, που οδηγεί σε κινδύνους, που ξεπερνούν τους κινδύνους από τη θεραπεία, που εφαρμόζεται για τη μείωση της.

Η υπέρταση είναι ένας από τους τρεις σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι προδιαθέτουν για την ανάπτυξη καρδιαγγειακών νοσημάτων. Οι άλλοι δύο είναι το κάπνισμα και η υπερχοληστερολαιμία (αυξημένες τιμές χοληστερίνης στο αίμα).

Για να είμαστε όμως περισσότερο πρακτικοί, σε διάφορες μελέτες για την κατάταξη της υπέρτασης  χρησιμοποιήθηκε η παρακολούθηση της διαστολικής πίεσης, αν και ο καρδιαγγειακός κίνδυνος συσχετίζεται εξίσου ισχυρά και με το επίπεδο της συστολικής πίεσης.

Ποιοι είναι οι βαθμοί της υπέρτασης;

Με βάση τη συστολική και διαστολική πίεση, διακρίνουμε τρεις βαθμούς υπέρτασης.

Άτομα με διαστολική πίεση κάτω από 90 mmHg αλλά με διαστολική πάνω από 160 mmHg, λέγεται ότι έχουν μεμονωμένη συστολική υπέρταση και, αν αυτή κυμαίνεται μεταξύ 140 και 159 mmHg, μεμονωμένη οριακή συστολική υπέρταση.

Ποιες είναι οι αιτίες της υπέρτασης;

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων (99%) δε διαπιστώνεται καμιά αιτία για την υπέρταση και οι περιπτώσεις αυτές ανήκουν στην ονομαζόμενη ιδιοπαθή υπέρταση. Τι σημαίνει όμως, η αύξηση της αρτηριακής πίεσης; Όσο ανεβαίνει η πίεση (συστολική και διαστολική), δηλαδή η μεγάλη και η μικρή, όπως την ξέρουν οι περισσότεροι άνθρωποι, τόσο αυξάνονται τα εμφράγματα, τα εγκεφαλικά επεισόδια, η νεφρική ανεπάρκεια κ.λ.π. Όσο μεγαλύτερο σε ηλικία είναι το άτομο, τόσο πιο μεγάλος είναι ο κίνδυνος εκδήλωσης κάποιου καρδιακού ή εγκεφαλικού επεισοδίου.

Σήμερα πολύ άνθρωποι με πίεση συστολική γύρω στα 140 mmHg και διαστολική γύρω στα 90 mmHg νομίζουν πως έχουν φυσιολογική αρτηριακή πίεση. Σ’ αυτήν την ομάδα θα πρέπει να γίνεται προσεκτική παρακολούθηση, γιατί στο μέλλον μπορεί να αναπτυχθεί υπέρταση (λανθάνουσα υπέρταση).

Οι περιπτώσεις της δευτερογενούς υπέρτασης είναι αυτές που ανεβρίσκεται κάποια γενεσιουργός αιτία δυνάμενη πολλές φορές να διορθωθεί, αποτελούν δε το 1% περίπου του συνόλου των υπερτασικών. Τέτοια αίτια είναι η στένωση της νεφρικής αρτηρίας (νεφραγγειακή στένωση), η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η στένωση του ισθμού της αορτής, ο πρωτογενής υπεραλδοστερινισμός, το φαιοχρωμοκύπωμα, διάφοροι όγκοι και άλλες σπανιότερες αιτίες.

Η κατηγορία αυτή του υπερτασικού είναι ενδιαφέρουσα από την άποψη ότι, αν ο θεράπων ιατρός θεωρήσει ότι η αυξημένη πίεση ενός ατόμου μπορεί να είναι δευτερογενής, πρέπει να υποβάλει τον ασθενή σε λεπτομερή έλεγχο, για την ανεύρεση της αιτίας και την πιθανή οριστική θεραπεία με  εγχείρηση.

Η υπέρταση, εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, οδηγεί σε βλάβες ορισμένων κυρίων οργάνων, που ονομάζονται όργανα στόχοι. Αυτά τα όργανα είναι η καρδιά, ο εγκέφαλος, ο αμφιβληστροειδής  χιτώνας (ένας χιτώνας του οφθαλμού μέσω του οποίου γίνεται η όραση) και τα νεφρά.

Ποιες είναι οι βλάβες που προκαλεί η υπέρταση;

Οι βλάβες που προκαλεί η υπέρταση διακρίνοται σε δυο κατηγορίες:

Α. Στις υπερτασιογενείς.

Εκείνες, δηλαδή, που οφείλονται άμεσα στην επίδραση της υψηλής πίεσης ως φυσικής δύναμης.

Τέτοιες επιπλοκές είναι:

  1. Η αμφιβληστροειδοπάθεια (βλάβη του αμφιβληστροειδούς χιτώνα του οφθαλμού).
  2. Εγκεφαλική αιμορραγία.
  3. Εγκεφαλοπάθεια.
  4. Υπερτροφία (αριστερής κοιλίας) της καρδιάς, δηλαδή αύξηση του πάχους των τοιχωμάτων της καρδιάς, η οποία δρα ως αντλία και εξωθεί το αίμα από την καρδιά στην περιφέρεια μέσω των αγγείων.
  5. Νεφρική ανεπάρκεια (υπολειτουργία των νεφρών).
  6. Διαχωριστικό ανεύρισμα αορτής (δηλαδή διαχωρισμός των τοιχομάτων του μεγαλύτερου αγγείου του σώματος της αορτής, με αποτέλεσμα δυσχέρεια της ροής του αίματος σ’ αυτό. Πάθηση με μεγάλη θνησιμότητα).

Β. Στις αρτηριοσκληρυντικές βλάβες.

Εδώ η υπέρταση μαζί με άλλους παράγοντες συμβάλλει στη βλάβη των αγγείων του σώματος, προκαλώντας:

α) έμφραγμα του μυοκαρδίου

β) στηθάγχη

γ) εγκεφαλική θρόμβωση και

δ) περιφερειακή αγγειοπάθεια.

Ποια είναι η αντιμετώπιση της υπέρτασης;

Η θεραπεία της αρτηριακής υπέρτασης αποτελείται από τη μη φαρμακευτική και τη φαρμακευτική αγωγή.

Τι περιλαμβάνει η μη φαρμακευτική αγωγή;

Τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί από τους ερευνητές μια ιδιαίτερη έμφαση στη μη φαρμακευτική αγωγή της υπέρτασης, είτε ως μοναδική θεραπεία για τις ήπιες μορφές (ελαφρά υπέρταση) είτε ως συμπλήρωμα της φαρμακευτικής αγωγής. Η αιτία για αυτό είναι ότι η αγωγή αυτή είναι πολλές φορές αποτελεσματική, δεν υπάρχουν οι παρενέργειες των φαρμάκων, και το σπουδαιότερο, μεταβάλλει ευνοϊκά ορισμένους προδιαθεσικούς παράγοντες για την εμφάνιση καρδιακών νόσων.

Η μη φαρμακευτική, λοιπόν, αγωγή περιλαμβάνει:

α) Αλλαγή του τρόπου ζωής, δηλαδή διακοπή ορισμένων κακών συνηθειών, όπως διακοπή του καπνίσματος και ελάττωση κατανάλωσης μεγάλων ποσοτήτων καφεΐνης και οινοπνευματοδών ποτών. Αντίθετα, η μικρή κατανάλωση οινοπνεύματος (μέχρι 80 γρ. την εβδομάδα) δεν ανεβάζει την πίεση και μάλιστα, βάση ορισμένων ερευνών, σχετίζεται με μείωση της θνητότητας από στεφανιαία ή εγκεφαλικά επεισόδια.

β) Περιορισμός του διαιτητικού άλατος. Συνιστάται η λήψη 2 gr άλατος την ημέρα. Ο αυστηρός περιορισμός του άλατος δυσκολεύει τη συνεργασία με τον ασθενή και δε φέρνει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Επίσης, πρέπει να αποφεύγονται οι κονσέρβες και γενικώς οι έτοιμες τροφές (οι οποίες περιέχουν πολύ αλάτι, για να είναι πιο νόστιμες).

γ) Περιορισμός του σωματικού βάρους. Έχει αποδειχθεί ότι άτομα που χάνουν βάρος έχουν τάσεις μείωσης της αρτηριακής πίεσης. Ο τρόπος αδυνατίσματος είναι, επίσης, ένα σημαντικό πρόβλημα που πρέπει να εξατομικεύεται σε κάθε περίπτωση. Γενικά, το ιδανικό είναι η δίαιτα ολίγων θερμίδων.

δ) Η σωματική άσκηση. Για να βοηθήσει όμως, πρέπει να είναι ισοτονικού τύπου (αεροβική), όπως είναι το γρήγορο βάδισμα, το τρέξιμο, το ποδήλατο, η κολύμβηση κλπ. Μορφές άσκησης στατικού τύπου, όπως η άρση βαρών, είναι επιβλαβείς. Για να αποφέρει τα ευεργετικά της αποτελέσματα η άσκηση, πρέπει να γίνεται τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα και να είναι τέτοιου βαθμού, ώστε η καρδιακή συχνότητα να αυξάνεται στα 70% της μέγιστης επιτρεπόμενης τιμής για κάθε ηλικία. Η τιμή αυτή υπολογίζεται, αν από το 220 αφαιρέσουμε την ηλικία. Δηλαδή ένας άνδρας ηλικίας 60 ετών έχει μέγιστη επιτρεπόμενη καρδιακή συχνότητα 160 σφυγμούς το λεπτό (220-60=160) και η καδριακή του συχνότητα κατά τη διάρκεια της άσκησης πρέπει να φράνει τα 70% των 160 σφυγμών, δηλαδή τις 112 σφύξεις το λεπτό.

ε) Τροφή πλούσια σε φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά) και σπορέλαια. Επειδή οι προσταγλανδίνες, ουσίες που περιέχονται στα φυτικά έλαια, ελαττώνουν την πίεση. Συνιστώνται επίσης, τροφές που περιέχουν σκόρδο, όπως τζατζίκι, σκορδαλιά, κλπ. Το  σκόρδο κυκλοφορεί και στο εμπόριο με τη μορφή δισκίων. Από διάφορες μελέτες διαπιστώθηκε ότι το σκόρδο μειώνει αισθητά τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα, μειώνει τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων, βελτιώνει το ιξώδες του πλάσματος, προάγει την αγγειακή μικροκυκλοφορία, περιορίζει τη συγκόλληση των αιμοπεταλίων, ρίχνει τον αιματοκρίτη, ρίχνει την πίεση.

Η μη φαρμακευτική αγωγή πρέπει να εφαρμοστεί για τουλάχιστον 6 μήνες και αν κριθεί μη αποτελεσματική, συμπληρώνεται με τη φαρμακευτική αγωγή.

Τι περιλαμβάνει η φαρμακευτική αγωγή;

Η φαρμακευτική αγωγή καθορίζεται βάσει της συμβολής από τον ειδικό καρδιολόγο του ασθενούς και την ανύπαρξη ή όχι άλλων παθήσεων.

Γενικά, μπορούμε να αναφέρουμε ότι, υπάρχουν οι εξής κατηγορίες φαρμάκων:

α) Τα διουρητικά, βασικά φάρμακα στη θεραπεία της υπέρτασης, τα οποία ελαττώνουν τον όγκο του πλάσματος του αίματος. Επίσης, συμβάλλουν στη μεταβολή νερού και ηλεκτρολυτικών μέσω των νεφρών. Επίσης, προκαλούν περιφερειακή αγγειοδιαστολή (αυξάνεται δηλαδή η διάμετρος των αγγείων του σώματος) και προκαλούν τελικά πτώση της πίεσης. Τέτοια φάρμακα είναι η φουροσεμίδη, το γνωστό Lazix.

β) Οι αναστολείς των βαδρενεργικών υποδοχέων (b-blockers), τα οποία δρουν μέσω του συμπαθητικού νευρικού συστήματος.

γ) Φάρμακα που δρούν κεντρικά στον εγκέφαλο και μειώνουν την πίεση.

δ) Φάρμακα που προκαλούν περιφερειακή αγγειοδιαστολή, όπως αναφέραμε παραπάνω, και είναι οι αναστολείς των διαύλων ασβεστίου (νεφεδιπίνη Adalat), αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (Capoten) και άλλα.

Όλα, βέβαια, τα ανωτέρω φάρμακα πρέπει να δίδονται με προσοχή και πάντα βάση ιατρικής συνταγής από ειδικούς γιατρούς, οι οποίοι θα παρακολουθήσουν και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας ή την εμφάνιση τυχόν παρενεργειών των πιο πάνω φαρμάκων. Σύμφωνα με πρόσφατες αμερικανικές έρευνες, το αντιυπερτασικό φάρμακο νιφεδιπίνη (Adalat) ενοχοποιείται για την πρόκληση αιφνιδίων θανάτων, γι’ αυτό, και όλα τα αντιυπερτασικά φάρμακα θα πρέπει να λαμβάνονται με σύνεση και με την καθοδήγηση του γιατρού σας.

Στα μεγάλα νοσοκομεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, υπάρχουν ειδικά υπερτασικά Ιατρεία, που παρακολουθούν συστηματικά τους υπερτασικούς αρρώστους με εξειδικευμένο προσωπικό (γ